Is er een wetgeving die specifiek impact heeft op familiebedrijven en overdracht?

Patrick Dierick, partner, Deloitte Accountancy: 

De belangrijkste wetgeving die impact heeft op overdracht is zowel civielrechtelijk als fiscaal van aard. De meest belangrijke wetgevingen zijn:

1. De wetgeving die de verdeling van het vermogen regelt tussen echtgenoten (huwelijksvermogensrecht). Het is immers zeer belangrijk dat echtgenoten weten wie enerzijds beschikt over de stemrechten en anderzijds over de vermogensrechten. De wetgever heeft in zeer recente wetgeving dit verduidelijkt door te praten over “titre” (stemrecht) en “fincance” (vermogensrecht). Een goede regeling over de verdeling van de rechten en plichten na overlijden of een echtscheiding tussen echtgenoten verschaft alvast duidelijkheid bij ontbinding van het huwelijk. 
2. Een tweede belangrijke wetgeving is het erfrecht. Vermogen gaat altijd ooit over, en ten laatste bij overlijden. Een goede regeling op welke wijze de aandelen van een familiebedrijf moeten overgaan is uiterst belangrijk. De vraag hoe, aan wie, wanneer, enzoverder moeten op tijd en stond voorbereid en beantwoord worden. Een slechte regeling of geen regeling kan de continuïteit van de onderneming in gevaar brengen. Ook al is de verstandhouding tussen ouders en kinderen in orde, vaak ontstaan er alsnog conflicten als één van de ouders of een aandeelhouder overlijdt. Niet voor niets noemt men erfrecht soms bloedrecht.

Een tijdige regeling is noodzakelijk. Vandaar ook de positieve impact van de fiscale wetgever indien het gaat over de belastingdruk en overdracht van een familiebedrijf. De wetgever is er zich van bewust dat een goed voorbereide overdracht van een familiebedrijf zeer belangrijk is. Vandaar dat zij de bedrijfsleider – aandeelhouder wenst te simuleren om tijdig met de overdracht bezig te zijn. De wetgever wenst dit ook fiscaal te stimuleren.

Al ruim 20 jaar kunnen aandelen onder bepaalde voorwaarden goedkoop vererfd worden. Voorheen was de belastingdruk van vererving van familiebedrijven 0% en werd het schenken van familiebedrijven belast aan 2, 3 of 7%. De gedachte was eenvoudig. Een overlijden mocht de continuïteit van het bedrijf financieel niet in gevaar brengen. De wetgever vond dit zelfs niet voldoende, omdat ze zag dat er weinig bedrijven tijdig werden overgedragen. Om dit alsnog meer te stimuleren, kunnen bedrijven al enige tijd worden geschonken aan 0% (uiteraard onder voorwaarden) en wordt de vererving van een familiebedrijf belast aan 3 of 7%.

M.a.w. de fiscale wetgeving heeft stimuli gecreëerd om de aandelen tijdig tijdens het leven over te dragen door de schenkbelasting op 0% te zetten en de erfbelasting terug een beetje te verhogen.